Gebroken heup 

Heeft u uw heup gebroken? Dan zult u zijn/worden opgenomen in het ziekenhuis en zo snel als mogelijk worden geopereerd. Een heup kan op verschillende manieren zijn gebroken en kan ook op verschillende manieren worden geopereerd. Orthopedie Groot Eindhoven heeft hierin gespecialiseerde orthopedisch chirurgen. Ons streven is om u zo snel mogelijk weer op de been te krijgen en u hierin zo goed mogelijk te begeleiden.

Algemene informatie

Een gebroken heup is een probleem dat regelmatig voorkomt bij oudere mensen. Oudere mensen vallen meestal in of rondom hun eigen huis. De heup kan op verschillende manieren breken. De meest voorkomende heupfracturen zijn:

• Breuk in de hals van het bovenbeen (collumfractuur). Hierbij ontstaat de breuk in het bovenste gedeelte van het dijbeen, ongeveer 2,5 tot 5 cm van de heupkop af. Deze breuk ligt binnen het heupkapsel. Hierdoor kan de bloedvoorziening naar de afgebroken kop in gevaar komen, waardoor deze kan afsterven.
• Breuk in de bredere bovenste deel van het bovenbeen (pertrochantere fractuur). Deze breuk bestaat vaak uit meerdere delen en is hierdoor minder stabiel en stevig. De kans op problemen met de bloedvoorziening is echter veel kleiner.
• Breuk ónder dit bredere bovenste deel (subtrochantere fractuur). Deze komen minder vaak voor.

Oorzaken

De oorzaak van een val bij oudere mensen kan verschillend zijn: van een stoepje dat niet wordt gezien, een matje waarover wordt uitgegleden, tot duizeligheidklachten die leiden tot een val. Daarnaast heeft osteoporose (botontkalking) een negatieve invloed. Soms kan een botuitzaaiing van kanker in het bovenbeen ertoe leiden dat de heup gemakkelijk(er) breekt.

Symptomen

Na een val is er veel pijn. Het is meestal niet meer mogelijk om te lopen of te staan op het aangedane been. Vaak ligt het been naar buiten gedraaid en lijkt het korter.

Diagnostiek

Bij binnenkomst in het ziekenhuis worden er röntgenfoto’s genomen van de beide heupen. Op de foto is te zien waar het bot precies is gebroken en hoe ver de verschillende botstukken uit elkaar staan.

Behandeling

Bij een gebroken heup is het belangrijk om snel te behandelen. U hebt de beste kans op herstel en de minste kans op complicaties als u zo snel mogelijk weer uit het bed kunt. Daarom kiest men bijna altijd voor een operatie om de gebroken heup te repareren of om een kunstheup (heupprothese) te plaatsen, zelfs als uw conditie niet goed is. Alleen als de operatie teveel directe gezondheidsrisico's met zich meebrengt of de patiënt een sterke doodswens heeft (geuit), kan er wel eens voor worden gekozen om níet te opereren.

Voor de operatie

Een heup breken gebeurt onverwachts. Daarbij is het vaak nodig om de operatie met spoed uit te voeren. Hierdoor is de opname voor u ook onverwacht. Vaak wordt u nog dezelfde dag geopereerd, maar niet altijd. Voor de operatie geldt het volgende:

Nuchter zijn

In principe moet u nuchter blijven tot het tijdstip van de operatie bekend is. Vanaf een bepaald moment voor de operatie moet uw maag namelijk leeg zijn om complicaties te voorkomen. Dit geldt alleen als u dezelfde dag zult worden geopereerd.

Medicijngebruik

Het is van belang dat uw familie al uw medicatie in originele verpakking meeneemt naar het ziekenhuis. Zo weten we welke medicijnen u gebruikt en in welke doseringen en hoe vaak. Daarnaast moet sommige medicatie worden gestopt voor de operatie.

Kunstgebit, gehoorapparaat en bril

Deze zijn meestal geen probleem. De verpleegkundige laat weten of u deze in of op mag houden.

Contactlenzen, sieraden, make-up

In verband met veiligheid en hygiëne moeten deze voor de operatie worden af- of uitgedaan of verwijderd.

De operatie

De anesthesioloog zal met u bespreken welke mogelijkheden voor anesthesie er voor u zijn en u eventueel ook een advies hierin geven. De operatie kan plaatsvinden onder narcose of met behulp van een ruggenprik.

De orthopedische chirurg maakt vervolgens een snee aan de zijkant van uw bovenbeen. Via deze route kan hij/zij bij uw heupgewricht komen. Er zijn verschillende operatiemogelijkheden:

• Kophalsprothese. De heupkop wordt vervangen door een kunstheup, die bestaat uit een kop met daaraan een steel.
• Dynamische heupschroef. Hierbij wordt de eigen heupkop behouden. De heup wordt gerepareerd met een plaat en een schroef. Dit moet snel gebeuren om de doorbloeding van de heupkop niet in gevaar te brengen.
• Meerdere schroeven. Ook hierbij wordt de eigen heup gerepareerd. De breukdelen worden met schroeven vastgezet.
• Mergpen of intramedullaire heupschroef. Dit is een pen in het bovenbeen met een grote schroef in de heupkop. Ook hierbij is dus sprake van een reparatie-operatie.

Na de operatie

Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Hier wordt uw toestand heel goed in de gaten gehouden: uw bloeddruk, polsslag en ademhaling worden regelmatig gecontroleerd. Als u goed bent hersteld, gaat u (terug) naar de verpleegafdeling.

Mogelijke risico's en complicaties

Infectie

Een wondinfectie is een vervelende complicatie. De kans hierop is gelukkig klein. Om infecties te voorkomen, zult u  krijgt u rond de operatie antibiotica krijgen toegediend.

Trombose/longembolie

Er kan tijdens of na de operatie een bloedstolsel ontstaan in een bloedvat (van been of longen). Bloedverdunnende medicijnen (tablet of spuitje) kunnen de kans hierop verminderen.

Uit de kom gaan (luxatie)

In geval van een kophalsprothese: deze kan uit de kom gaan (luxatie). De kans daarop is de eerste drie maanden na de operatie het grootst. Er zijn risicobewegingen waarbij een luxatie kan optreden. De fysiotherapeut zal u er op wijzen welke bewegingen u moet vermijden.

Zenuwletsel

Gelukkig komt dit zelden voor. Het kan ontstaan door overrekking van een zenuw en bijvoorbeeld een klapvoet of gevoelsverlies tot gevolg hebben. Vaak herstelt de functie. Ook kan er een doof gevoel optreden ter plaatse van de snee in de huid. Meestal verdwijnen deze klachten in de loop van de tijd vanzelf. Een enkele keer is dit echter blijvend.

Afsterven heupkop

In geval van een reparatie van de heup kan de heupkop op later termijn alsnog afsterven. Dit komt dan doordat als gevolg van de fractuur de bloedvoorziening verstoord is geraakt. Als dit optreedt, zal alsnog een prothese moeten worden geplaatst.

Niet-genezende botbreuk

Bij elke botbreuk bestaat het risico dat de breuk niet geneest. Vaak zijn dan één of meer aanvullende operaties nodig.

Revalidatie en herstel

Het is afhankelijk van de soort botbreuk en de operatie of u na de operatie het been (gedeeltelijk) mag belasten. Uw arts zal u dit vertellen. In het ziekenhuis zal de fysiotherapeut u helpen met oefenen en lopen. De transferverpleegkundige kan worden ingeschakeld als u niet (meer) (al) uw dagelijkse activiteiten zelfstandig kunt doen. Dit kan betekenen dat (extra) thuiszorg wordt geregeld of dat u, al dan niet tijdelijk, elders zult moeten revalideren.

Neem altijd contact op met de polikliniek orthopedie in de volgende situaties:

• Lekkende wond
• Koorts
• Wond die dik wordt en/of meer pijn gaat doen
• U kunt niet meer goed staan, terwijl dit eerder goed mogelijk was

In deze gevallen kunt u direct contact opnemen met de polikliniek orthopedie en hoeft u niet eerst naar uw huisarts te gaan. Het is onverstandig om zonder overleg met onze artsen te starten met antibiotica.